Otyłość i nadwaga wśród najmłodszych to niepokojące zjawisko z tendencją wzrostową. O tym, jak poważne jest to zagrożenie dla zdrowia dziecka mówi endokrynolog i diabetolog dziecięcy, dr Justyna Szmit-Domagalska z Centrum HAHS.
Czy rzeczywiście statystyki są alarmujące?
Nadmierna masa ciała to obecnie poważny problem nie tylko u osób dorosłych, ale także u dzieci. Obecnie ponad 22% uczniów boryka się z nadwagą lub otyłością. Tendencja rosnąca prawdopodobnie się utrzyma i – jak przewidują specjaliści – do 2030 roku problem z otyłością będzie już mieć więcej niż połowa mieszkańców Europy. Oznacza to także, że młodsze pokolenia będą żyły znacznie krócej. Otyłość olbrzymia skraca życie o około 6,5 do 17 lat.
W 95% przypadków otyłość u dzieci jest skutkiem niezdrowego trybu życia, zaledwie 5% to wynik zaburzeń hormonalnych, uwarunkowań genetycznych czy schorzeń.
Polska zajmuje wysoką pozycję, jeśli chodzi o odsetek najszybciej tyjących chłopców oraz dziewcząt. W latach 70. z otyłością i nadwagą borykało się mniej niż 10% polskich uczniów, dzisiaj ta liczba wzrosła do ponad 22%.
W ciągu ostatnich 30 lat, w naszym kraju, częstość występowania otyłości u dziewcząt w wieku 11-15 lat wzrosła 10-krotnie,a u chłopców 3-krotnie.
Jakie są przyczyny otyłości u dzieci?
Otyłość i nadwaga u dzieci spowodowana jest przede wszystkim niezdrowym stylem życia. Dzieci odżywiają się niewłaściwie. Podstawą diety najmłodszych jest przetworzona żywność, w której znajduje się wysoka zawartość cukru i tłuszczu. Do nieprawidłowych nawyków żywieniowych dochodzi brak aktywności fizycznej.
Czasami skłonność do otyłości można odziedziczyć, ale dziedziczone są najczęściej predyspozycje, a nie sama otyłość. Przy właściwej diecie i aktywności fizycznej, nawet osoba z takimi skłonnościami może mieć prawidłowe BMI. Niestety najczęściej dzieci przejmują negatywne wzorce dotyczące żywienia i stylu życia od swoich rodziców.
Słone i słodkie przekąski zajadane przed telewizorem, chipsy i cola zamiast śniadania, a po obiedzie słodycze – niestety tak w wielu przypadkach wygląda dieta dzieci.
Jakie błędy żywieniowe mają znaczenie?
Obecnie uznaje się, że wśród czynników ryzyka rozwoju otyłości ważną rolę odgrywa okres płodowy.
Ciąża “programuje” metabolizm dziecka. Maluch, który rodzi się z małą masą urodzeniową znacznie bardziej narażony jest na wystąpienie otyłości w przyszłości. Podobnie w przypadku zbyt dużej masy urodzeniowej.
Silnym czynnikiem ryzyka rozwoju otyłości u najmłodszych dzieci jest występowanie otyłości u ich matek w czasie ciąży.
W okresie niemowlęcym ponad połowa dzieci dostaje więcej niż 7 posiłków dziennie. W diecie znajduje się zbyt dużo słodkich soków, dosładzanych potraw oraz jedzenia, które przeznaczone jest dla osób dorosłych. Zagrożenie jest mniejsze w przypadku karmienia piersią. Ocenia się, że karmienie naturalne zmniejsza ryzyko otyłości 1,5-2 razy. Czas karmienia i to czy dziecko karmione jest wyłącznie piersią też ma znaczenie. Karmienie wyłącznie naturalne przez pierwsze 6 miesięcy daje 2-krotnie wiekszą ochronę przed otyłością niż karmienie krótsze niż 2 miesiące bądź karmienie mieszane.
Dzieci w wieku szkolnym często nie jedzą śniadania, a posiłki spożywają bardzo nieregularnie (co 4 uczeń szkoły podstawowej nie je śniadania), zjadają za to dwa obiady (w szkole i w domu). Między głównymi posiłkami pojawiają się przekąski, które posiadają sporo kalorii i dużo cukru. Dzieci piją też słodzone napoje gazowane, a do tego dochodzą jeszcze słodycze i fast foody.
Czy konsekwencje otyłości są poważne?
Tak. I co więcej, liczne powikłania otyłości, kiedyś przypisywane dorosłym, coraz częściej obserwowane są przed 18 rokiem życia. Często stwierdza się insulinooporność, zaburzenia lipidowe, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, nadciśnienie tętnicze. Dzieciom z otyłością grozi także cukrzyca typu 2.
Otyłość może również sprzyjać kamicy pęcherzyka żółciowego, chorobom kostno-stawowym zespołowi bezdechu sennego czy zaburzeniom dojrzewania płciowego. Nie można zapominać ponadto, że jest ryzykiem wystąpienia zaburzeń emocjonalnych włącznie z depresją.
Badania potwierdzają związek otyłości także z występowaniem niektórych nowotworów.
Jest oczywiście nadzieja. Dzieci, które schudną w wieku 7-13 lat, mają większą szansę na to, by uniknąć wielu powikłań, w tym cukrzycy typu 2. Wśród otyłych dzieci, które schudną dopiero w wieku 13-18 lat, ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 rośnie już ponad trzykrotnie.
Warto zatem pamiętać, że otyłość to nie tylko problem z estetyką, ale i poważne zagrożenie dla zdrowia dziecka.
Co powinniśmy zrobić, gdy zauważymy problem otyłości u swojego dziecka?
Otyłości u dzieci nie należy leczyć na własną rękę i wprowadzać eksperymentalnych diet. Najlepiej odwiedzić lekarza pediatrę i endokrynologa. Po przeanalizowaniu dotychczasowego rozwoju fiycznego i rozpoznaniu wszystkich problemów, z jakimi dziecko się boryka, możliwe jest dobranie odpowiedniej diety oraz leczenie ewentualnych powikłań otyłości. Lekarz może także skierować dziecko na dodatkowe badania, by wykluczyć występowanie chorób, które powodują otyłość.
Podstawą leczenia jest indywidualnie skomponowana dieta, dostosowana do wieku, płci, trybu życia i ewentualnych współwystepujących chorób oraz odpowiednia aktywność fizyczna. Często przy leczeniu otyłości czy nadwagi współpracują ze sobą specjaliści z kilku dziedzin.
Leczenie nadwagi i otyłości jest trudne, ale konieczne, jeśli chce się zadbać o zdrowie swojego dziecka. Wymaga ono kompleksowego działania, zmiany stylu życia całej rodziny i wytrwałości. Wsparcie rodziców jest nieocenione.
Godziny otwarcia:
pon.-pt. 7:00 - 21:00, sob. 8:00 - 14:00
na Ciebie
